Cho trẻ dưới 2 tuổi uống thuốc bổ sung canxi - bố mẹ Việt đang làm hại con

09/11/2016 | 10:55

Quan niệm "phải bổ sung canxi cho bé tăng chiều cao" đã trở thành một xu hướng thời thượng ở Việt Nam, nhưng ở Anh nó là một xu hướng nguy hiểm và ẩn chứa nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của bé nếu dùng bừa bãi và lâu dài.

Thuốc bổ sung canxi cho bé dưới 2 tuổi quá phổ biến ở Việt Nam

Tại Việt Nam, việc bố mẹ sử dụng thuốc bổ sung canxi cho các bé dưới 2 tuổi quá phổ biến mà không hề có lời khuyên nào từ chuyên gia dinh dưỡng. Trong khi ở Anh, cha mẹ không dễ ra ngoài mua thuốc canxi cho bé dưới 2 tuổi mà không có tư vấn chuyên gia dinh dưỡng. Điều này cho thấy thuốc bổ sung canxi cho bé dưới 2 tuổi không được phép dùng tùy tiện.

Cha mẹ Việt thường quan niệm: "Phải bổ sung canxi cho bé cao lớn". Quan niệm phổ biến đến mức nhiều người sống ở Anh phải nhờ người thân ở Việt Nam mua thuốc bổ sung canxi từ Việt Nam mang sang Anh cho bé vì ở Anh không ai kê cái này cho bé cả và họ cũng chẳng thể mua ở đâu. Thật sự mà nói, quan niệm "phải bổ sung canxi cho bé tăng chiều cao" đã trở thành một xu hướng thời thượng ở Việt Nam, nhưng ở Anh nó là một xu hướng nguy hiểm và ẩn chứa nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của bé nếu dùng bừa bãi và lâu dài.





Khác nhau giữa canxi trong thực phẩm/sữa và thuốc bổ sung canxi

Nhiều cha mẹ dùng thuốc bổ sung canxi cho bé nhưng chưa thật sự hiểu về hoạt tính sinh học hấp thụ canxi từ thuốc và thực phẩm khác nhau như thế nào?

Đặc tính sinh lý

Canxi được lưu trữ chủ yếu trong xương và răng. 1 phần rất nhỏ tồn đọng trong máu. Nếu nồng độ canxi trong máu cao sẽ liên quan đến những vấn đề sức khỏe rất nguy hiểm, như tim mạch. Canxi sẽ được hấp thu và sử dụng để tạo xương khi có nhu cầu cơ thể. Nhưng nếu không có nhu cầu, bổ sung lượng lớn, cơ thể không cần sẽ đào thải hoặc sẽ tồn đọng trong máu.

Hoạt tính sinh học và hấp thụ

Canxi thường ở dạng muối, cơ thể sẽ hấp thụ canxi nguyên tố để kiến tạo xương. Canxi dạng muối từ thực phẩm sẽ có hoạt tính sinh học và hấp thu an toàn hơn dạng thuốc bổ sung. Do đó, ngày nay có rất nhiều thuốc bổ sung canxi ở các dạng muối rất đa dạng với nồng độ canxi nguyên tố hấp thụ rất đa dạng, nên việc bổ sung tự ý và không theo hướng dẫn sẽ làm canxi nguyên tố khó hấp thu, mà có nguy cơ tồn tại trong máu gây ra các vấn đề sức khỏe. 

Hơn nữa, bổ sung không đúng thời điểm mà cơ thể cần, canxi dễ bị dư thừa sẽ bị đào thải qua thận, tăng gánh nặng lên hoạt động của thận, đặc biệt là các bé dưới 2 tuổi. 

Tuy nhiên, canxi từ thực phẩm (như sữa mẹ, sữa các loại, phô mai, sữa chua, tôm cua,..) là có dạng hấp thu an toàn, không gây mất cân bằng nồng độ canxi trong cơ thể, nên việc bổ sung canxi cho bé từ thực phẩm là được khuyên dùng bởi các chuyên gia dinh dưỡng.

Nhu cần canxi và sự gia tăng chiều cao

Nhiều cha mẹ rất quan tâm đến việc làm sao để con cái chúng ta đạt được chiều cao tối đa, làm sao để các bé không bị lùn hay nhỏ con như ông bà cha mẹ. Nhìn và so sánh các bé khác, cha mẹ nào cũng muốn con cái mình phát triển tốt hơn. Lợi dụng tâm lý này, nhiều người đã tư vấn các loại thuốc canxi tăng chiều cao. Và thực tế là nhiều cha mẹ tự ý bổ sung cho bé mà thật sự không biết rằng: liệu những thuốc ấy có thực sự giúp bé cao hơn. Hơn nữa, việc cao quá sớm có thực sự là một điều tốt?

Canxi có thực sự là yếu tố quyết định chiều cao của bé?

Tất cả các bé đều đã được lập trình cho cuộc đua gia tăng chiều cao giống nhau. Việc tăng trưởng chiều cao trước 2 tuổi thường ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố di truyền và vận động vui chơi của bé, hơn là dinh dưỡng. Ở giai đoạn này vitamin D mới thật sự cần hơn là canxi vì vitamin D giữ nhiều vai trò quan trọng khác, bao gồm cả việc hấp thu canxi từ sữa và thức ăn của bé. Sau 2 tuổi, chiều cao sẽ phát triển chậm lại. 

Cuộc đua chiều cao thực sự là bắt đầu của giai đoạn tiền dậy thì từ 4-8 tuổi. Giai đoạn này bé không cao lên nhiều, nhưng việc đầy đủ các yếu tố giúp tăng chiều cao là điều quan trọng. Dinh dưỡng là một trong các yếu tố quan trọng đó. Sau đó, duy trì đầy đủ chất dinh dưỡng trước 12,5 tuổi cho bé gái hoặc 14 tuổi với bé trai là điều tối cần thiết. 

Canxi chỉ là một trong các yếu tố dinh dưỡng, ngoài ra, sự phát triển của chiều cao còn phụ thuộc vào đầy đủ các yếu tố dinh dưỡng khác như Vitamin D, các amino acid (trong việc tạo hormone tăng trưởng) và năng lượng hàng ngày của bé. Mặc dù dinh dưỡng là yếu tố rất quan trọng (chiếm 2/3 sự quyết định chiều cao của bé), nhưng cha mẹ không nên quên các yếu tố khác như vận động (thể dục-thể thao). Cho các bé vui chơi tham gia các hoạt động thể thao lành mạnh sẽ giúp việc đạt chiều cao tối đa sau tuổi dậy thì.

Nhu cầu canxi theo độ tuổi

Theo Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Mỹ (2010), dưới 12 tháng tuổi, nhu cầu canxi cho trẻ không cao. Nhu cầu canxi thực sự cần cho sự phát triển mật độ xương trước dậy thì là giai đoạn từ 4-8 tuổi. Sau đó, duy trì đủ trước 12.5 tuổi với bé gái và 14 tuổi với bé trai.

TỪ 0-6 THÁNG TUỔI: nhu cầu đủ canxi cho phát triển bình thường là 200mg/ngày.

- Các bé sinh khỏe mạnh có thể lấy canxi đầy đủ từ sữa mẹ hoặc sữa công thức.
- Các bé sinh thiếu tháng thì sẽ bổ sung thêm canxi và vitamin D, bên cạnh sữa mẹ. Tùy vào thể trạng của bé mà chuyên gia dinh dưỡng sẽ tiếp tục kê bổ sung sữa công thức đặc biệt (canxi và vitamin D) hoặc bé có thể dùng sữa mẹ hoàn toàn. Tuy nhiên, thời gian dùng sẽ do chuyên gia tư vấn.

TỪ 6-12 THÁNG TUỔI: nhu cầu đủ canxi là 260mg/ngày.

- Cả bé sinh khỏe mạnh và thiếu tháng có thể lấy canxi đầy đủ từ sữa mẹ hoặc sữa công thức và những thực phẩm ăn dặm.

GS.BS. Greer, Viện Hàn Lâm Nhi khoa Hoa Kỳ, đã nhấn mạnh: “Việc bổ sung thêm canxi từ thuốc cho các bé khỏe mạnh dưới 12 tháng tuổi không mang lại lợi ích cho sự phát triển xương hay chiều cao của bé”.

TỪ 1-3 TUỔI: nhu cầu đủ 700mg/ngày.

TỪ 4-8 TUỔI: nhu cầu đủ 800mg/ngày.

TỪ 9-19 TUỔI: nhu cầu đủ 1300mg/ngày.

Lời khuyên của chuyên gia dinh dưỡng Anh về canxi và tăng chiều cao tối đa cho trẻ

- Các bé ở các độ tuổi trên có thể lấy đầy đủ canxi từ thực phẩm đa dạng như sữa, sữa chua, phô mai, tôm cá.

- Duy trì đủ vitamin D liều dự phòng 200-300IU/ngày cho các độ tuổi.

- Chọn rau xanh giàu canxi nhưng thấp oxalate để gia tăng hấp thu canxi trong giai đoạn 4-8 tuổi. Một số loại rau xanh này là bông cải, cải ngồng, cải rổ (collard greens), rau cho lá xanh đậm.

- Hạn chế các loại nước uống có đường, chứa caffeine như nước ngọt, nước tăng lực.

- Cho bé dùng trái cây tươi, ít ngọt.

- Hạn chế ăn chất béo bão hòa và transfat từ fast foods, gà rán, từ snack.

- Cho bé cơ hội vận động ở mỗi lứa tuổi. Trước 2 tuổi, yếu tố chiều cao phụ thuộc nhiều vào di truyền và vận động, nên chơi cùng bé, dẫn bé chơi công viên, tạo các trò chơi cho bé chơi. Từ 4-8 tuổi, có thể cho bé tham gia các trò thể thao lành mạnh an toàn để gia tăng phát triển xương và chiều cao.

- Chỉ nên bổ sung thuốc canxi theo hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia sức khỏe. Nên hỏi chuyên gia là khi nào bé nên ngưng dùng và kết hợp thực phẩm như thế nào. Không nên tự ý mua và dùng cho bé.

Một số thực phẩm giàu canxi:

Sữa mẹ/sữa công thức/ sữa các loại: có khoảng 240-260mg/200ml sữa
Cá/tôm/cua: có khoảng 180mg/60gr
Đậu hũ cứng hoặc mềm: 160-140mg/100gr
1 miếng tam giác phô mai: có khoảng 60-144mg
Bông cải xanh luộc: có khoảng 60mg/2 nhánh bông cải xanh
Sữa chua: 60mg/40gr
Hạt ăn dặm: 120mg/30gr